Terapia metodą Vojty – czy jest dla dziecka bolesna?

Na czym polega terapia metodą Vojty?

Zrozumienie na czym polega terapia metodą Vojty, pomoże w wyjaśnieniu, jakich reakcji dziecka możemy się spodziewać podczas ćwiczeń. Metoda Vojty nazywana jest inaczej terapią odruchowej lokomocji. Ćwiczenia według tej koncepcji polegają na torowaniu odruchów, w celu odtworzenia prawidłowych wzorców ruchu, niezbędnych do rozwoju motorycznego dziecka. W zależności od potrzeb terapii, dziecko układane jest w indywidualnie dobranych pozycjach. Podczas stymulacji terapeuta lub rodzic naciska na wybrane punkty na ciele dziecka (strefy stymulacji). W efekcie obserwujemy odpowiedź układu nerwowego w zakresie mięśni tułowia i kończyn, w postaci pożądanych, skoordynowanych ruchów, które wyzwalają się bez świadomości dziecka. Opisany efekt z reguły utrzymuje się przez kilka godzin. Dlatego tak istotne jest, aby ćwiczenia były powtarzane przez rodziców dziecka w domu, w celu osiągnięcia stałej poprawy w funkcjonowaniu.

Metodę Vojty wykorzystuje się w diagnostyce i terapii noworodków, w tym wcześniaków, niemowląt oraz starszaków. Terapią obejmuje się dzieci z zaburzeniami neurologicznymi, takimi jak zaburzenia napięcia mięśniowego (podwyższone lub obniżone), asymetrie ułożeniowe i zaburzenia liniowe, porażenie mózgowe, uszkodzenia rdzenia kręgowego, porażeniu nerwów obwodowych, wady wrodzone mózgu i inne. Terapia według Vojty może być stosowana jako jedyna forma terapii, jak również jako baza dla innych metod, niemal we wszystkich zaburzeniach funkcji ruchowych. Im wcześniej dziecko zostanie poddane terapii, tym większe szanse na uniknięcie utrwalenia się niepożądanych wzorców ruchowych, stanowiących następstwo zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego.

 Dlaczego dziecko płacze?

Jednymi z najczęściej zadawanych mi przez rodziców pytań, są pytania o przyczyny płaczu dziecka podczas terapii metodą Vojty. To całkowicie zrozumiałe, że krzyk i płacz naszego dziecka wzbudzają wątpliwości i niepewność – czy prowadzona terapia jest dla niego odpowiednia. Płacz dziecka podczas ćwiczeń według Vojty jest zjawiskiem częstym i całkowicie normalnym. Może się wydawać, że krzyk dziecka jest spowodowany bólem. W rzeczywistości, wykorzystywany w terapii nacisk jest bezbolesny. Krzyk czy płacz stanowią sposób komunikowania się dziecka, które na pewnym etapie nie jest w stanie porozumiewać się z nami inaczej. Dziecko nie rozumie co się z nim dzieje i dlaczego musi leżeć w określonej, często niewygodnej dla niego pozycji. Ponadto, podczas terapii aktywujemy układ nerwowy i pobudzamy wcześniej nieaktywne mięśnie dziecka, co jest dla niego nowe – a to, co nieznane, może wzbudzać dezorientację i niepokój. Warto dodać, że podczas stymulacji metodą Vojty, pobudzamy cały organizm dziecka, w tym struny głosowe. Mięśnie odpowiadające za artykulację dźwięków napinają się w efekcie wyzwalania wzorca ruchowego. Co więcej, poprzez terapię normalizujemy głębokość i częstotliwość oddechu, co zwiększa przepływ powietrza przez struny głosowe, w wyniku czego płacz dziecka może być donośniejszy.

Niezwykle istotne jest, aby terapia metodą Vojty nie powodowała bólu. Poza oczywistym negatywnym wpływem bólu na stan psychofizyczny dziecka, reakcja bólowa blokuje przepływ informacji w ośrodkowym układzie nerwowym, co ogranicza efektywność ćwiczeń i uniemożliwia osiągnięcie celów terapeutycznych. Dlatego terapia powinna być prowadzona jedynie przez wykwalifikowanego terapeutę metody Vojty. Po zebraniu szczegółowego wywiadu i przeprowadzeniu diagnostyki, fizjoterapeuta dobiera odpowiednie ćwiczenia, w zależności od stanu i możliwości małego pacjenta. Proponowana terapia powinna być zrozumiała i akceptowana przez rodziców dziecka, ponieważ to oni będą kontynuować ćwiczenia w domu.

Jak możemy wspierać dziecko w terapii? 

Reakcja dziecka na terapię metodą Vojty zależy od jego wieku oraz stopnia zaburzeń układu nerwowego. Ogromną rolę w powodzeniu terapii odgrywa reakcja rodziców na niepokój dziecka. Opanowanie i spokój mamy i taty pomogą w ukojeniu malucha. Ponadto, bliskość rodzica w sytuacjach trudnych, wymagających od dziecka wysiłku, a później po zakończeniu ćwiczeń, wzmacnia więź z dzieckiem. Dlatego tak istotne jest, aby rodzice małego pacjenta znali założenia terapii metodą Vojty i rozumieli, dlaczego krzyk jest normalną reakcją dziecka na stymulację. Podczas prowadzonej przeze mnie terapii, staram się odpowiedzieć na wszystkie pytania i rozwiać wątpliwości rodziców. Tłumaczę, jakie cele możemy osiągnąć poprzez proponowaną przeze mnie terapię. Podkreślam również, że terapia metodą Vojty jest terapią trudną, wymagającą od rodzica dużego zaangażowania i wytrwałości. W mojej ocenie, jest to wyzwanie, które warto podjąć – ponieważ odpowiednia stymulacja może przynieść szybkie i trwałe efekty, zmieniając na lepsze poziom funkcjonowania naszego dziecka.

Jeżeli masz pytania lub wątpliwości czy mogę pomóc Twojemu dziecku – napisz do mnie poprzez czat na stronie Kliniki Smyka lub aplikację Znany Lekarz.